Η ομορφιά της καλωσύνης.
Μαρία Ζαφείρη
Πέρα από τις ομορφιές που συλλαμβάνουν οι αισθήσεις μας, υπάρχει μια άλλη, πιο πολύτιμη, η καλωσύνη.
Το όνομά της θα πει ομορφιά: μια ομορφιά, [αλλιώτικη, άυλη, που έχει πηγή την ανθρώπινη καρδιά.
Είπαν πως ο αρχαίος κόσμος πάγωσε από έλλειψη αγάπης και καλωσύνης. Στην αρχαία Ελλάδα το πρότυπο του τέλειου άνδρα ήταν ο «καλός και αγαθός» (= ο όμορφος στο σώμα και γενναίος στην ψυχή). Στην Αρχαία Ελληνική γλώσσα, η λέξη καλός σημαίνει όμορφος στην εμφάνιση, ωραίος. Στη Νέα Ελληνική, αργότερα η λέξη καλός πήρε τη σημασία: αγαθός, ενάρετος.
Η καλωσύνη είναι πλούσια αρετή. Περιέχει πολλές αρετές. Την αγαθοσύνη, την χρηστότητα, την πραότητα, την φιλαλληλία, την ευποιΐα, την ευεργεσία. Η καλωσύνη είναι η «μητρική γλώσσα» όλων των ανθρώπων.
Όλοι καταλαβαίνουν την γλώσσα της καλωσύνης, της αγάπης, της ευεργεσίας. Ο Δημιουργός έπλασε την ψυχή του ανθρώπου πανέμορφη, καλή, αγαθή. Η αμαρτία την ασχήμισε. Η καλωσύνη είναι «η πνοή του Θεού» μέσα μας. Τροφοδοτείται και καρποφορεί, όταν βρίσκεται σε άμεση επαφή με την πηγή της, την Πηγή της Αγάπης, το Θεό.
Η καλωσύνη είναι ομορφιά. «Η ομορφιά δεν έγκειται τόσο στα χαρακτηριστικά του προσώπου, αλλά στην έκφραση του προσώπου, όπου διαφαίνεται η ψυχή. Ένα κατσουφιασμένο πρόσωπο είναι πάντοτε άσχημο. Το χαμόγελο της καλωσύνης μεταμορφώνει και φωτίζει τα πιο άχαρα χαρακτηριστικά. Ο εγωισμός σκληραίνει τα χαρακτηριστικά, ενώ η καλωσύνη τα λαμπρύνει, τα θερμαίνει, τα εξαγνίζει. Να ασχολείσαι περισσότερο με τους άλλους, παρά με τον εαυτό σου. Να το μυστικό της ομορφιάς».
Η καλωσύνη είναι αχώριστη με την ταπεινοφροσύνη.
Αυτή που δεν ζητά τίποτε και που σκέπτεται ότι δεν είναι το κέντρο του κόσμου. Η καλωσύνη δεν είναι δειλία, ούτε αδιαφορία στα άσχημα πράγματα που γίνονται. Δεν είναι επιείκεια στα σφάλματα των άλλων. Είναι μια πράξη ευμένειας προς τους άλλους ανθρώπους. Διακρίνει τις δυνατότητές τους. Βλέπει όχι μόνο αυτό που είναι οι άλλοι, αλλά αυτό που θα μπορούσαν να είναι. Δεν πολεμά, ούτε καταστρέφει, δείχνει εμπιστοσύνη. Δέχεται την παρουσία των άλλων και μπορεί να συνοικήσει ψυχικά. Στην καλωσύνη υπάρχει και ένα άλλο «οργανικό στοιχείο», το φως. Η ζωή του Πνεύματος είναι αδύνατη, εκεί που δεν υπάρχει η γλυκύτητα της καλωσύνης. Η πικρία, η οξύτητα, η αγριότητα είναι δείγμα άρρωστου εγωισμού.
«Η καλωσύνη είναι θυγατέρα του φωτός».
Η καλωσύνη συνδέεται με την αγάπη. Εκδηλώνεται με πράξεις φιλαλληλίας, αλληλεγγύης και ανθρωπισμού. Όπως η αγάπη, έτσι και η καλωσύνη απορρέει από την ελεύθερη προαίρεση, χωρίς κανένα εξαναγκασμό υλικό ή ηθικό. Δεν απορρέει από το φόβο.
Η καλωσύνη είναι αθόρυβη. Όλοι την έχουμε συναντήσει στο δρόμο μας. Πολλές φορές στη ζωή μας χρησιμοποίησε η καλωσύνη για να μας χαρίσει ένα χαμόγελο. Να μας βγάλει από ένα αδιέξοδο. Να μας παρηγορήσει σε ώρες πόνου και απελπισίας με λίγα λόγια όμορφα γραμμένα και να μας στηρίξει στην σκέψη ότι υπάρχουν καρδιές που μας σκέπτονται. Πολλές φορές συναντήσαμε την καλωσύνη, αλλά δεν την αναγνωρίσαμε. Η καλωσύνη είναι αθόρυβη και αγαπά τα μικρά και συνηθισμένα. Και εμείς εντυπωσιαζόμαστε από τα μεγάλα και φανταχτερά. Γι΄ αυτό μας ξεφεύγει. Είναι ευεργετική, χωρίς να φαίνεται ότι δίνει κάτι.
Η αναγκαιότητα της καλωσύνης.
Όλες οι καρδιές έχουν ανάγκη από καλωσύνη. Και σήμερα οι άνθρωποι διψάνε για καλωσύνη. Δεν έχουν στερέψει οι μυστικές πηγές της άυλης ομορφιάς, στην ανθρώπινη καρδιά. Η αγάπη και η καλωσύνη είναι πανανθρώπινη δίψα και καημός, που καίει την καρδιά του ανθρώπου και την συνοδεύει ως τον τάφο. Οι αδύνατοι, οι φτωχοί, οι νικημένοι διψάνε για καλωσύνη που εκδηλώνεται σαν ενθάρρυνση, σαν παρηγοριά, σαν ελπίδα. Οι δυνατοί, οι πλούσιοι, οι νικητές την χρειάζονται σαν συμπαράσταση στη χαρά τους, σαν στοργική υπενθύμιση πως η κατάκτηση των γήινων αγαθών δεν διαρκεί πάντα. Την αναγκαιότητα της καλωσύνης την αισθανόμαστε, όταν μας την αρνούνται. Τη νοιώθουμε, όταν τη δεχόμαστε απαλή, διακριτική.
Η καλωσύνη είναι αναγκαία για την υγεία και την ευτυχία μας. Ρώτησαν κάποτε τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, τον Αβραάμ Λίνκολν, πώς ήταν η υγεία του. Και αυτός απάντησε: «Τα ίδια πάντοτε. Όταν κάνω το καλό, νοιώθω περίφημα. Όταν κάνω το κακό, κάποια αμαρτία, νοιώθω άσχημα». Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ευτυχία από αυτή που νοιώθουμε, όταν κάνουμε το καλό. Η καλωσύνη δίνει νόημα στη ζωή.
Σημασία, αξία της καλωσύνης.
Ο Ντιντερό, διάσημος άθεος Γάλλος συγγραφέας, ένοιωσε μεγάλη έκπληξη, όταν κάποιος συγχωριανός του, που τον βρήκε μια μέρα στο δρόμο, του είπε: «Αγαπητέ μου Ντιντερό, είσαι, φαίνεται, μεγάλος άνθρωπος, γιατί όλοι σ΄ έχουν τώρα στα χείλη τους για τα βιβλία που έγραψες. Αλλά μην πιστέψεις πως έχεις την αξία που είχε ο πατέρας σου. Ποτέ δεν θα φθάσεις την καλωσύνη του».
Η καλωσύνη είναι εκείνη που δίνει αξία στον άνθρωπο, τον κάνει σεβαστό και αξιαγάπητο. Η καλωσύνη δεν είναι αδυναμία. Μόνο αυτή κατέχει μια δύναμη πραγματική. Ούτε η πιο μεγάλη κακία δεν μπορεί να της αντισταθεί. Ο άνθρωπος της καλωσύνης δεν αντιστέκεται στο πάθος των άλλων με τη βία αλλά με την γλυκύτητα της πειθούς και με την καρτερία. «Η καρτερική καλωσύνη νικά τους κακούς».
Στις διαπροσωπικές σχέσεις η καλωσύνη αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ομαλή συμβίωση ατόμων και λαών.
Έχει αποδειχθεί πως η καταπίεση, η σκληρότητα, τα διάφορα σωφρονιστικά μέσα δεν έκαναν ποτέ τους ανθρώπους καλύτερους. Το κακό δεν υποχωρεί στο κακό, το μίσος δεν διώχνεται από το μίσος αλλά από την καλωσύνη. «Η καλύτερη εκδίκηση είναι η συμπάθεια» έγραψε ο ποιητής Ανδρέας Κάλβος. Γράφει ο ιερός Χρυσόστομος: «Η καλωσύνη νικάει τους κακούς».
* * *
Αιώνιο πρότυπο αγάπης και καλωσύνης είναι ο Ιησούς Χριστός. Παρά τους διωγμούς, τις διαβολές, τις ύβρεις, τις συκοφαντίες των Γραμματέων και των Φαρισαίων και όλων εκείνων πού ήθελαν να τον εξοντώσουν, ζητούσε ευκαιρίες να εκδηλώσει την αγάπη του. «εθεράπευε πάντας τους κακώς έχοντας» και «διήλθε ευεργετών και ιώμενος πάντας ανθρώπους.» Και όταν η ανθρώπινη κακία τον κάρφωσε πάνω στο Σταυρό, έλεγε πως αυτοί δεν ήξεραν τι κάνουν.
Αυτή είναι η καλωσύνη που σταυρώνεται.
Προσφέροντας ευλογώντας σ΄ εκείνους που δεν είναι άξιοι συμπαθείας. Αυτή η αγάπη και η καλωσύνη είναι δώρο του Εσταυρωμένου, είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος. Είναι γνώρισμα των μεγάλων ψυχών.
Ένα παράδειγμα: Οι Άγγλοι είχαν συλλάβει ένα Κύπριο χωρικό. Στην αυλή του σπιτιού του υπήρχε κληματαριά με λαχταριστά σταφύλια. Οι Άγγλοι όρμησαν, τα έκοψαν και ετοιμάζονταν να τα φάνε. «Μη!», τους φώναξε ο Κύπριος. «Είναι ραντισμένα, θα δηλητηριαστείτε.» Θαύμασαν οι Άγγλοι την καλωσύνη του, την ανθρωπιά του.
Β ΜΕΡΟΣ:
Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΗΣ ΚΑΛΩΣΥΝΗΣ
Μαρία Ζαφείρη
Ο Εθνικός ποιητής, Διονύσιος Σολωμός, διακρινόταν για τη βαθιά θρησκευτικότητα του. Η πίστη του έδινε μια απέραντη ψυχική καλωσύνη, ιδίως προς τα παιδιά, τους φτωχούς, τους εχθρούς του, τους οποίους ποτέ δεν εμίσησε. Οι δικοί του πολλές φορές είδαν τα δάκρυα της συμπόνοιας να κυλούν στο αγνό πρόσωπό του. ήταν απλός και γεμάτος αγάπη, μέχρι σημείου να αισθανθεί το χέρι ενός συνομηλίκου του παιδιού, διότι έκανε μια καλή πράξη.
Άλλο παράδειγμα, ο Μπετόβεν είχε θερμή πίστη δι' αγάπης ενεργουμένης. Σύνθημα του ήταν: «Κάνε το καλό όπου μπορείς». Και το έκανε σε κάθε ευκαιρία της ζωής του. Τη μουσική του δεν την χρησιμοποίησε μόνο για να εκφράσει μεγάλα αισθήματα αλλά και να δείξει τα αισθήματα της αγάπης του στους πτωχούς και πονεμένους. Πόσες φορές κάθισε στο πιάνο, κοντά σε μια μαυροφορεμένη μητέρα και χωρίς να πει λέξη παρηγόρησε την κλαίουσα με το τραγούδι του καρτερικού του πόνου...Ήξερε η μεγάλη του ψυχή να κάνει τη Τέχνη παρηγορήτρια, όργανο ανακούφισης,
Η φιλανθρωπία του ήταν υποδειγματική. Συνέθεσε πολλά έργα του μόνο και μόνο, για να πωλήσει χάριν των φτωχών. Ο Μπετόβεν θυμίζει τον άλλον εκείνον, μεγάλο φιλάνθρωπο, τον Πασκάλ, που πώλησε ολόκληρη τη περιουσία του για τους φτωχούς.
«Ο συνθέτης του Μεσσία» ο Χέντελ είχε πάθει αποπληξία που άφησε παράλυτο το δεξιό μέρος του σώματός του. Θεραπεύθηκε. Οι γιατροί το ονόμασαν θαύμα, Εκείνος απέδωσε τη θεραπεία στο Θεό. Τέσσερα χρόνια περιπλανήθηκε βασανισμένος και σχεδόν απελπισμένος. Τα βάσανα, οι δανειστές τον ταλαιπωρούσαν. Όμως μέσα σ΄ αυτές τις συνθήκες τον άγγιξε η χάρη του Θεού. Συνέθεσε με θαυμαστό τρόπο το ορατόριο « Μεσσία». Όταν επρόκειτο να δώσει τη πρώτη εκτέλεση αυτού του υπέροχου έργου του, δύο κύριοι του κτύπησαν την πόρτα. Τον ερώτησαν, αν ήθελε να χαρίσει τα κέρδη της πρώτης αυτής συναυλίας στους αρρώστους του Νοσοκομείου και κρατουμένους των φυλακών. Ο Χέντελ απήντησε:» Όχι, δεν θα δεχθώ χρήματα για ένα έργο, που δεν χρωστώ στον εαυτό μου αλλά σ΄ έναν Άλλον! Ο, τι έστειλε ο Θεός πρέπει να επιστραφεί στο Θεό! Γι΄ αυτό οι εισπράξεις που θα αποφέρει, θα πηγαίνουν πάντοτε στους αρρώστους και Εκείνος με γιάτρεψε. Ήμουν φυλακισμένος και μ΄ ελευθέρωσε».
Η Αγία Φιλοθέη, η Αθηναία, ήταν γεμάτη καλωσύνη. Από τότε πού ήταν μικρό κοριτσάκι, είχε πονετική ψυχή. Έπαιρνε πράγματα μαζί της και τα μοίραζε στους φτωχούς.
Ήταν Σάββατο του Ακάθιστου Ύμνου. Πριν χαράξει είχαν πάει με τη βάγια της και είχαν παρακολουθήσει τον όρθρο της Μεγάλης Παναγιάς. Το κρύο ήταν τσουχτερό. Έξω από την εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα βρήκαν μια γριούλα ριγμένη στα σκαλοπάτια της Εκκλησίας. Έδινε την εντύπωση πως ήταν στα τελευταία της. Και η αναπνοή της είχε χαθεί. Ήταν παγωμένη. Η μικρή Ρεβούλα έσκυψε πάνω της και άρχισε να της ζεσταίνει τα χέρια, να της μιλάει, να της χαϊδεύει το παγωμένο μέτωπο. Τα ρούχα που φορούσε δεν ήταν ούτε για το καλοκαίρι. Σε λίγο η γερόντισσα άρχισε να ζωντανεύει. Ήρθε στα συγκαλά της και τότε η Ρεβούλα έβγαλε το καινούργιο μανδύα της και τον έριξε πάνω στους ώμους της γερόντισσας. (Ήταν ένα βελούδινο ρούχο, πανάκριβο που το φορούσε για πρώτη φορά.). « Παιδί μου, τι κάνεις εκεί» απόρησε η βάγια. «Τι θες να κάνω, βάγια μου; Πρέπει να σώσουμε την γριούλα από την παγωνιά. δεν βλέπεις; Πρέπει να στείλουμε κάποιον εδώ να την φροντίσει. Έλα, τρέξε, σου λέω!» (Δημ. Φερούση- Φιλοθέη Μπενιζέλου, η Αθηνιώτισσα Κυρά).
Άλλο παράδειγμα, η Τασία Θεοφιλάκη, ήταν μία από τις πρώτες Ελληνίδες γιατρούς. Μαιευτήρας - γυναικολόγος, με αρίστη επιστημονική κατάρτιση και ακέραιο ήθος.
Η βαθιά πίστη και η αγνή αγάπη της , τής ενέπνευσαν το πόθο να διακονήσει τον άνθρωπο. Την Μαιευτική Γυναικολογική κλινική (Σίφνου 10, Κάτω Πατήσια που ίδρυσε το 1928, την ονόμασαν « Θεραπευτήριον σωμάτων και ψυχών», « Πνευματική όαση». Πέρασαν από αυτήν χιλιάδες γυναίκες από Αθήνα και επαρχία. Πολλές γυναίκες από επαρχία έφερναν μαζί τους και κάποια από τα παιδιά τους. Συχνά δεν τους έπαιρνε χρήματα και άλλοτε τους έδινε βοήθημα για τις πρώτες ανάγκες. Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά ένα δωμάτιο της κλινικής ήταν γεμάτο δέματα με τρόφιμα κι άλλα είδη ανάγκης που τα έδινε σε ανθρώπους, που ήξερε πως δεν είχαν. Δεν τους ξεχνούσε ποτέ.
Πως εκδηλώνεται η Καλωσύνη
Δεν αρκεί να έχουμε μέσα μας καλωσύνη. Πρέπει και να την δείχνουμε στους άλλους. « Η αγαθοσύνη, η καλωσύνη όταν υπάρχει μόνο μέσα στην ψυχή, μοιάζει με άρωμα, κλεισμένο μέσα σε δοχείο χρυσό. Εάν θέλουμε να νοιώσουμε τη μυρωδιά του, πρέπει να το βγάλουμε από το δοχείο. Όταν μιλάμε για καλωσύνη, ο νους μας πηγαίνει στα υλικά μέσα. Πολλοί λυπούνται που δεν έχουν χρήματα πολλά για να κάνουν καλά έργα. Αλλά η καλωσύνη είναι κάτι το υπερυλικό. Δεν βλέπει μόνο σώμα αλλά και την ψυχή. Δεν έχει σημασία, αν αυτό που προσφέρουμε είναι μικρό ή μεγάλο, ασήμαντο ή σημαντικό. Σημασία έχει να δίνουμε με την καρδιά μας και με χαρούμενη διάθεση. Το πιο ασφαλές θησαυροφυλάκιο είναι μέσα μας, στην καρδιά μας. Στην καρδιά μας πρέπει να κρύψουμε τους πιο μεγάλους θησαυρούς. Να την πλουτίσουμε με καλωσύνη και με αγάπη, που είναι τα μοναδικά αγαθά, που όσο μοιράζονται, τόσο πολλαπλασιάζονται. Να προσέξουμε όμως, πως να δίνουμε. Ο τρόπος με τον οποίον δίνουμε ομορφαίνει ή ασχημαίνει την προσφορά μας. να δίνουμε πρόθυμα, με χαρά, πριν προλάβουν να μας ζητήσουν κάτι.
Καλωσύνη είναι ένα πιάτο φαγητό στον πεινασμένο, εάν ποτήρι δροσερό στο διψασμένο, ένα ζεστό ρούχο σ' αυτόν που το χρειάζεται, μια επίσκεψη στον άρρωστο, λίγη συντροφιά στον ηλικιωμένο, μια αφιλοκερδής εξυπηρέτηση, ένας καλός λόγος σε κάποιον που βρίσκεται σε δύσκολη θέση, ένας λόγος παρηγορητικός στον πονεμένο, μια λέξη καθησυχαστική στον ταραγμένο. Να μεταδίδεις φως της χριστιανικής αλήθειας στις ψυχές που δεν έχουν γνωρίσει και να προσεύχεσαι γι΄ αυτές.
« Θεέ μου, κάνε τους κακούς ανθρώπους καλούς και στους καλούς κάνε όμορφη την καλωσύνη τους» λέει μια αγγλική παροιμία. Μ΄ αυτή την όμορφη καλωσύνη, μπορούμε πολλά να επιτύχουμε. Σε δύσκολες στιγμές, μ΄ ένα καλό λόγο μπορούμε να ηρεμήσουμε τις ταραγμένες ψυχές. Μ΄ ένα απλό χαμόγελο μπορούμε να ρίξουμε νερό στη φωτιά και να δημιουργήσουμε φιλικές ψυχές. « Ο Θεός χαμογελά σ΄ όλους εκείνους που θέλουν να χαμογελούν καλωσυνάτα στους άλλους».
Στην προσπάθεια να κάνουμε πάντοτε το καλό, θα έλθουν στιγμές, πού ίσως θα κουρασθούμε. Ίσως η αχαριστία εκείνων στους οποίους κάνουμε το καλό, μας απογοητεύει. Κάνοντας το καλό, δεν βοηθούμε μόνο τους άλλους, αλλά πάνω απ' όλα βοηθούμε τον εαυτό μας. Νοιώθουμε την ψυχική εκείνη γαλήνη και ικανοποίηση, με την οποία καμιά άλλη χαρά δεν μπορεί να συγκριθεί. «Η μεγαλύτερη ευτυχία για τον άνθρωπο είναι να τον αγαπά ο Θεός» .
